Các cuộc thanh trừng tháng 7 năm 2016 Các cuộc thanh trừng ở Thổ Nhĩ Kỳ 2016

Sau khi cuộc đảo chính thất bại, trong bài phát biểu đầu tiên sau đó Erdoğan cho rằng, cuộc đảo chính là một "món quà của Chúa" vì nó sẽ cho phép ông ta "làm sạch" quân đội từ các "virus" Gülen và tạo ra một "Thổ Nhĩ Kỳ mới".[12][13]

Một cuộc thanh trừng rộng lớn các dịch vụ dân sự của Thổ Nhĩ Kỳ đã bắt đầu ngay ngày hôm đó, Tổng thống Erdoğan cảnh báo đối thủ của ông rằng "họ sẽ phải trả một giá đắt cho việc này." [14] The New York Times mô tả những cuộc thanh trừng như một "phản đảo chính" và dự kiến Erdoğan "sẽ thù hận hơn và tìm cách kiểm soát mọi thứ hơn bao giờ hết, khai thác cuộc khủng hoảng không chỉ để trừng phạt những người lính nổi loạn mà còn để tiếp tục dập tắt bất cứ điều gì bất đồng còn lại ở Thổ Nhĩ Kỳ".[14]

Sau khi những người biểu tình hô vang đòi đưa trở lại hình phạt tử hình, trước đây bị bãi bỏ bởi Thổ Nhĩ Kỳ vào năm 2004, Erdoğan chỉ ra rằng đây là một điều có thể xảy ra, mà sẽ được thảo luận tại quốc hội, và cho là, trong một nền dân chủ, ý chí của người dân phải được tôn trọng.[15][16] Ngày 21 tháng 7, Chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ thông báo, họ sẽ đình chỉ Công ước châu Âu về Nhân quyền trong tình trạng khẩn cấp tạm thời.[17]

Quân đội

Thủ tướng Binali Yıldırım công bố vào ngày 16 tháng 7 năm 2016, 2.839 binh lính thuộc nhiều cấp bậc khác nhau, đã bị bắt giữ.[18] Trong số những người bị bắt có ít nhất 34 vị tướng hay đô đốc.[19] Một số học viên của trường trung học Quân sự Kuleli, đủ để lấp đầy 5 xe buýt, cũng đã bị bắt giam.[20] Đến ngày 18 tháng 7 năm 2016, tổng cộng có 103 tướng lĩnh và đô đốc đã bị giam giữ bởi chính quyền Thổ Nhĩ Kỳ liên quan đến cuộc đảo chính.[21][22]

Yasemin Özata Çetinkaya, thống đốc của tỉnh Sinop, đã bị cách chức và chồng bà, một đại tá trong quân đội Thổ Nhĩ Kỳ, bị bắt giữ.[23] Quân đội Thổ Nhĩ Kỳ cũng đã tiến hành một cuộc bố ráp tại Học viện Không quân Thổ Nhĩ Kỳ ở Istanbul.[24]

Chủ tịch của cơ quan Tôn giáo cũng nói rằng họ sẽ không được cung cấp dịch vụ tang lễ tôn giáo cho những người đảo chính đã chết, ngoại trừ "các tư nhân và các quan chức cấp thấp bị bắt buộc bằng vũ lực và đe dọa phải dính líu vào cuộc xung đột mà không biết chuyện gì đang xảy ra".[25]

Thủ tướng Yildirim tuyên bố ngày 22.7 sẽ giải tán Sư đoàn Bảo vệ Tổng thống gồm 2.500 người, liên quan đến vụ đảo chính 300 binh lính đã bị bắt giữ.[26]

Cảnh sát và Tư pháp

Vào ngày 16 tháng 7 năm 2016, các Hội đồng tối cao của Thẩm phán và công tố viên của Thổ Nhĩ Kỳ (HSYK) đã cách chức 2.745 thẩm phán Thổ Nhĩ Kỳ từ nhiệm vụ và ra lệnh bắt giam họ.[1][2][27] Trong số những thẩm phán, 541 là trong ngành tư pháp hành chính và 2.204 thuộc ngành tư pháp hình sự. Con số này lên tới khoảng 36% của tất cả các thẩm phán tại Thổ Nhĩ Kỳ vào thời điểm đó.[28] Hai thẩm phán từ Tòa án Hiến pháp của Thổ Nhĩ Kỳ, Alparslan Altan và Erdal Tercan, đã bị bắt giữ bởi chính quyền Thổ Nhĩ Kỳ vì cho là có mối quan hệ với phong trào Gülen,[29] trong khi 5 thành viên của HSYK bị thu hồi chức vụ thành viên của họ và 10 thành viên của Hội đồng của Nhà nước Thổ Nhĩ Kỳ đã bị bắt giữ về tội là thành viên của một nhà nước song song.[27] Hơn nữa, lệnh bắt đã được cấp cho 48 thành viên của Hội đồng Nhà nước và 140 thành viên của Tòa án tối cao (Court of Cassation).

Cho tới ngày 18 Tháng 7 năm 2016, Chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ đã đình chỉ nhiệm vụ 8.777 quan chức Chính phủ trên toàn quốc bị cáo buộc có liên kết với thủ phạm cuộc đảo chính. Trong số những người bị đình chỉ bao gồm 7.899 nhân viên công an, 614 nhân viên cảnh sát địa phương, 47 thống đốc huyện và 30 thống đốc khu vực.[30] Tính đến ngày 19 tháng 7 năm 2016, 755 thẩm phán và công tố viên đã bị bắt giữ liên quan đến âm mưu đảo chính.[31]

Theo hãng thông tấn nhà nước Anadolu vào ngày 28.7, viện kiểm sát Thổ muốn tịch thu tài sản tư nhân của 3000 thẩm phán và công tố viên đã bị cho thôi việc, mà bị cho là có liên hệ với phong trào của nhà truyền đạo Fetullah Gülen. Theo bộ Nội vụ hiện có 1600 thẩm phán và công tố viên bị tạm giam để điều tra.[32]

Giáo dục

Cho đến nay cuộc thanh trừng lớn nhất là trong Bộ Giáo dục Quốc gia, nơi 15.200 giáo viên đã bị đình chỉ làm việc. Giấy phép của 21.000 giáo viên trong khu vực tư nhân cũng bị hủy bỏ. Hội đồng Giáo dục Đại học buộc tất cả các trưởng khoa của các trường đại học nhà nước và tư nhân, số lượng 1577, phải từ chức. 626 cơ sở giáo dục, chủ yếu là tư nhân, đã bị đóng cửa.[33]

Ngày 20 tháng bảy, tại Burdur, một trường học, một trường luyện thi và bốn ký túc xá sinh viên đã bị đóng cửa.[34] Ngoài ra, một lệnh cấm lưu hành được ban ra cho các khoa học gia, ngăn ngừa họ rời khỏi đất nước.[35]

Dịch vụ dân sự

Sau một loạt các vụ bắt giữ và thanh trừng trong khắp chính quyền, Thủ tướng Chính phủ Yıldırım công bố vào 18 tháng 7 năm 2016 việc nghỉ phép hàng năm cho tất cả các cán bộ công chức đã bị đình chỉ, và tất cả những người đang nghỉ phải quay trở lại làm việc. Hơn 3 triệu công chức bị ảnh hưởng. Ngoài ra, nhân viên khu vực công cộng đã bị cấm rời khỏi đất nước.[36]

Phó Thị trưởng Quận Şişli thuộc thành phố Istanbul, Cemil Candaş, bị bắn vào đầu trong Văn phòng của ông bởi một kẻ tấn công không xác định được danh tính vào ngày 18 tháng 7 năm 2016. Trong khi đó, Quốc hội Thổ Nhĩ Kỳ đã được sơ tán do lo ngại an ninh không xác định.[37]

Vào chiều ngày 19 tháng 7, số lượng nhân viên công chức bị đình chỉ đã đạt đến con số 49.321. Trong Bộ Tài chính, hơn 1500 nhân viên đã bị đình chỉ. Trong cơ quan Thủ tướng Chính phủ, 257 nhân viên, trong đó có sáu cố vấn, đã bị đình chỉ. Chủ tịch cơ quan về vấn đề Tôn giáo đình chỉ 492 nhân viên, trong đó có ba học giả luật pháp tôn giáo (mufti) cấp tỉnh. Số lượng nhân viên bị đình chỉ trong tổ chức tình báo quốc gia và Bộ Gia đình và Chính sách Xã hội là 100 và 393.[38][39]

Vào ngày 20 tháng 7 năm 2016, Bộ trưởng Thanh niên và Thể thao Akif Çağatay Kılıç thông báo rằng 245 nhân viên trong Bộ của ông đã bị sa thải. Bộ Năng lượng báo cáo 300 nhân viên đã được cho nghỉ, và Bộ Hải quan cho biết 184 nhân viên bị sa thải.[40]

Tôn giáo

Nhà cầm quyền cho biết, Cơ quan tôn giáo Thổ đã sa thải 1.112 nhân viên trong đó có người truyền đạo và giáo viên Koran vì nghi ngờ họ đã hỗ trợ cuộc đảo chính chống lại tổng thống Recep Tayyip Erdoğan.[41]

Truyền thông

Giấy phép của 24 kênh phát thanh, truyền hình và thẻ nhà báo của 34 phóng viên bị buộc tội có liên quan đến Gülen đã bị thu hồi.[42][43] Hai người đã bị bắt vì ca ngợi nỗ lực đảo chính và xúc phạm Tổng thống Erdoğan trên phương tiện truyền thông xã hội.[44]

Tổng cộng 3 hãng thông tấn xã, 16 đài truyền hình, 23 đài truyền thanh và 45 tờ báo bị đóng cửa. Trước đó, cơ quan tư pháp Thổ đã ra lệnh bắt 47 cựu nhân viên tờ báo "Zaman". "Zaman" trước khi bị chính phủ chiếm lấy, là tờ báo quan trọng của phong trào của Gülen, người mà chính phủ Thổ cho là chủ mưu cuộc đảo chính hụt.[45]

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Các cuộc thanh trừng ở Thổ Nhĩ Kỳ 2016 http://www.abc.net.au/news/2016-07-17/egypt-blocks... http://www.bbc.com/news/world-europe-36824045 http://www.bbc.com/news/world-europe-36832071 http://www.bbc.com/news/world-europe-36838347 http://www.bloomberg.com/news/articles/2016-07-17/... http://www.bloomberg.com/news/articles/2016-07-19/... http://edition.cnn.com/2016/07/20/europe/turkey-fa... http://www.cnnturk.com/turkiye/burdurda-bir-ozel-o... http://www.cnsnews.com/news/article/patrick-gooden... http://www.dailysabah.com/politics/2016/07/16/gule...